ÜNİVERSİTE KAPISI…

Kapı; insanoğlu için her daim bir başlangıcı ifade etmektedir. Her kapı ve kapı eşiğini geçme yeni bir başlangıçtır. Ev, bahçe, okul, sınır kapısı hayatımızın yeniliklerine geçişini kazandırırken, ekmek kapısı da yaşam perdesinin en güçlü açılışına sahne oluşturur. Tarihi süreçte şehirler; duvarlar, surlar ve hendeklerle çevrili kurularak şehre kapılar aracılığıyla girildiği görülür. Duvarlar ve surlar, şehri olası saldırılara karşı korurken kapılar şehrin giriş çıkışını güvenlik altına almıştır. Kapılar, bulundukları konuma göre doğu kapısı- batı kapısı gibi adlandırılır. Ayrıca bu kapıların uzaktan görülebilmesi için, sur duvarlarından daha ihtişamlı ve yüksek inşa edildiği görülür. Kapılar, şehrin girişini belirlediği gibi; ülkeler arası geçişleri, evin girişini, odalar arası bağlantıları kurar, üniversitelerde de giriş ve çıkışın kontrolünü sağlar. Geçmişte olduğu gibi şimdilerde de kapıların mimari özelliği, büyüklüğü, biçimi, malzemesi her zaman özenle yapılmış, gösterişli ve ihtişamlı tutulmuştur. Kapı, girilen yerin özelliklerini üzerinde taşıyan, simge niteliğinde önemli bir mimari ögedir. Üniversite kapısı, şehrin surlar ile örülü girişini temsil ettiği gibi üniversitenin tarihini, kültürel zenginliğini, hangi eğitimin kendileri için öncelik taşıdığını, değerleri zihinlere yerleştirmeyi ve daha nitelikli hizmet verdiğini özetler. Duvarlarındaki tablolardan tutun, uyarı yazıları ve anlamlı sözlerin olduğu yazılar ve sembollere kadar tüm nesneler, ilk zamanlarda ve yıllar geçtikten sonra bile aranılan kültür ibareleridir. Her gün içeri giren öğrencinin aldığı koku, duygu, okuduğu yazı ve sembollerle belleğine yerleştirdiği bilgiler, bu kültürün oluşmasına katkı sağlar. Zamanla da bu ortamı yaşayanlar, istemese bile yaşanmışlıkların izlerini yüreğinde her zaman hisseder. Örneğin; İstanbul Üniversitesi Beyazıt Meydanı Harbiye Nezareti Kapısı olarak bilinen giriş kapısı üzerinde işlevine göre Fetih suresinden şu ayetler yer almaktadır: “Muhakkak ki Biz, sana apaçık bir fetih verdik.” (Fetih Suresi 1 ayet), “Ve Allah, sana azîz bir zaferle yardım etsin.” (Fetih Suresi 3 ayet)”. Kapıların yanı sıra üniversite amblemlerinde de mesaj verildiği görülmektedir. Dünyaca bilinen Harvard Üniversitesinin ambleminde; her iki dünyada da gerçek bilgiye ulaşma anlamına gelen “Veritas” yani “Hakikat” Cambridge Üniversitesinde ise “Hinc lucem et pocula sacra” yani “Buradan ışık ve kutsallık doğar” sözü yer almaktadır. Günümüz üniversiteleri, bugün o şehrin tarihini, kültürünü bir nebze de olsa aktarmaktadır. Ancak üniversitelere günümüzde araçla giriş çıkış sağlandığı için üniversite kapıları şehir kapısı gibi görsel amaçlı kullanılmaktadır. Bu kapılar güvenlik için zaman zaman kontrol noktaları haline gelmiştir. Yükseköğretim için bu üniversitelere gelen gençler, kapıdan geçer ama nereye geldiğini, ne ile karşılaşacağının idrakinde olmadan eğitimini sürdürmektedir. Tarihe baktığımızda; Sırçalı ve Karatay medreseleri gibi eğitim binalarının kapılarındaki süslemeler ve yazılar, içine girilmeden de ne tür eğitim verildiğini anlatır. Karatay Medresesi’nin taç kapısı üzerinde Selçuklu sülüsü ile yazılmış olan toplamda 26 hadis-i şerif sıralanmaktadır. Medrese eğitimine ait bu geleneğin KTO Karatay Üniversitesi yerleşkesinin binaları üzerinde sürdürüldüğünü görmekteyiz. 1240 yılında yapılan giriş kapısında yer alan yazıların günümüzde KTO Karatay Üniversitesi yeni yerleşkesine aslına uygun bir şekilde aktarılmıştır. Öğrenciler, duvarları olmayan yerleşkenin avlusundan geçerek fakülte binalarına ulaşmaktadır. Her fakültenin kapısı ayrıdır. Ders dışında öğrenciler avluya bakan bina yüzeylerine üç farklı dilde yazılmış bu yazıları okurlar. Örneğin; “Tedbir, geçimin yarısıdır”, “İhtiyat kötülüğü hesaba katmaktır”, “Güvenilirlik, zenginliktir” gibi evrensel mesajlar yer almaktadır. Yazılar, bina duvarlarına yerleştirilirken, üniversite içerisinde farklı eğitim veren fakültelerin eğitim programları göz önünde bulundurulmuştur. Asırlar sonra da medreseden gelen bu geleneğin sürdürüldüğünü de bu üniversitede görmekteyiz. Adını taşıdığı medresesinin ilhamı ile tarihi gelenek yaşatılarak kültürüne sahip çıkıldığının güzel bir örneğidir. Karatay medresesi ve ülkemizde yer alan birçok üniversitenin yanı sıra yurtdışında da üniversite girişlerinde yer alan yazılar ile öğrencilere mesaj verilen örneklere rastlanır. Örneğin 1400’lerde inşa edilen Oxford Üniversitesi’nin kütüphane giriş kapısında şu mesaj yer alır: “eğer iyiysen gir, kötüysen asla.” Üniversite eğitimi almak için gelen gençler sizce, hangi kapıda olduğunun bilincinde midir? Kapıyı çalmadan açılmasını bekleyenlerden misin yoksa? Kapalı kapı yoktur, yanlış anahtar vardır. (Hz. Mevlana) Dili, dini, rengi ne olursa olsun iyiler iyidir. (Hacı Bektaş-ı Veli) İyilerle birlikte aynı kapıda olmak dileğiyle…