SORUN İŞSİZLİK DEĞİL, İŞ BEĞENMEMEZLİK

Ülkemizin sorunlarından biri gibi görünen ancak detaya inildiğinde çok da abartıldığı gibi olmadığı görülen işsizlik sorunu gelecek zaman içinde acayip sıkıntılar verecek gibi görünüyor.
Mesele işsizlik mi yoksa iş beğenmemezlik mi diye ifade edildiğinde iş beğenmemezlik oranı çok daha yüksek olarak görülüyor. Tabi bu çarşıda, pazarda konuşulan konuların da başında geliyor.
Ancak Türkiye İstatistik Kurumu Temmuz-Eylül 2022 verilerine bakıldığında işsizlik oranı %10,0 seviyesinde görülüyor. Ve bu oranı "Ülke batmış, vatandaşına iş veremiyormuş" gibi servis edenleri gördükçe de, ayrı ülkelerde yaşıyoruz gibi değerlendirmeden geçemiyorum.
Benim bu konudaki şahsi görüşüm, bence sorun işsizlik değil iş beğenmemezliktir. Ve sorun ileriki zamanda çok daha büyük sorunlara zemin hazırlayacak. Bugün sanayilere gidin, ziyaret edin; üreticinin, imalatçının sorunu hammadde ve satış değil, eleman sıkıntısıdır. Kimin kapısını çalsak eleman sıkıntısından dert yanılıyor. Çalıştıracak eleman bulmakta büyük sıkıntılar çekildiğine dem vuruluyor.
Bu işsizlik konusunu daha önce de köşemde yazmıştım. Ve o günden bugüne değişen hiçbir şeyin olmadığını üzülerek görüyorum. Bugün çevremize baktığımızda aval aval gezenlerin çokluğu gözlerden kaçmıyor. Ancak aynı şekilde özellikle vasıfsız eleman ihtiyacı olan işletmelerin çokluğu da bir o kadar fazla. Bu konu gerçekten sağlam bir şekilde çözüme kavuşturulması gerekiyor. Eğitim evet önemli ancak bu ülkenin iş gücünü de göz ardı etmemek gerek. Bugün çıraklık sözcüğü neredeyse sözlükten kalkacak seviyeye gelmiş. Bugün eğitimli çok işsizimiz var. Ama alınan eğitimin icra edileceği alanlar dolu olduğu için bu vatandaşlar iş bulamıyor oluyor haliyle.
Peki alternatif işe bakma düşüncesi oluşuyor mu?
Tabii ki hayır?
Çünkü eğitim almış, masa başı iş olması gerekiyor. Yani elinin sıcak sudan soğuk suya değmemesi gerekiyor. Ben çok net hatırlıyorum. Bir zamanlar okullar tatile girdiğinde babalar çocuklarını alıp meslek öğrensin, altın bileziği olsun diye işe yerleştirirlerdi. Ustasına da ‘Eti senin kemiği benim’ diyerek ilgili mesajı verirlerdi. O usta da o çocuğu, kalacağı süreyi göz önünde bulundurarak işlemeye başlardı.
Neticede eğitim sonu çocuk "ya iş ya okul"un kararını verirdi. Ama bugün baktığımızda bunlardan eser yok. Bakın el işçiliği gerektirecek birçok sektörde yeni elemanlar yetişmiyor. Mevcut ustaların devamı yok gibi görünüyor. Mesela İnşaat, mesela tamirat, mesela zaanat, mesela tekstil diye çoğaltıp gidebiliriz. Dolayısıyla ileriki zamanda evimizdeki bir tadilat için usta bulamayacağız. Bulduğumuz zamanda yenisini almak tamiratı yaptırmaktan mantıklı hale gelecek.
Bu gerçekler bugün dillendirilmese de yakın zamanda sektör temsilcileri tarafından büyük sorun olarak dile getirilecektir.
Tabi bunları yazarken Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin başarılarını göz ardı etmek haksızlık olur. Özellikle son yıllarda kendilerini iyiden iyiye gösteren ve gelecek adına umut olan bu liselerde yetişen gençler üretime imalata katkı sağlamasıyla az önce yukarıda ifade ettiklerimizin önüne geçecekler.
Pandemide başlayan üretim hamleleri ile ciddi bir açığı kapatan bu eğitim kurumlarının varlığı alttan eleman yetiştirmekte yaşanan sıkıntıları bir nebze olsun giderecektir.
Mesela bu liselerin üretimleriyle ekonomide de başarıya ulaşmaları adımların doğru atıldığını gösteriyor. Bu anlamda Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in geçtiğimiz haftaki, “Mesleki ve teknik Anadolu liselerinin döner sermaye işletmesi çerçevesinde yılın ilk on aylık döneminde gelirini bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 200 oranında artırarak 558 milyon 231 bin liradan 1 milyar 651 milyon liraya yükselttiğini kaydettiği” açıklaması, doğru işlerin yapıldığını gösteriyor. Bunun yanı sıra 76 milyon 274 bin liralık gelirle Konya'daki meslek liseleri Türkiye genelinde 5. sırada yer alıyor olması da sanayi şehri Konya’mızda alttan gelen neslin üretime ciddi katkıda bulunacağının göstergesi oluyor. Ama yenilediğim konu, iş beğenmeme durumunu ortadan kaldırmak en elzem konu olarak önümüzde duracaktır.
Kalın sağlıcakla.