Sigarada yeni vergi sistemi kafaları karıştırdı

Asgari maktu verginin sıfırlanması sigara fiyatlarının ucuzlayabileceği algısı oluştururken, aslında piyasadaki sigaraların neredeyse tamamı üzerindeki toplam vergi yükü 4 puan arttı. Bu 4 puanlık artış, vergi sistemindeki çarpan etkisiyle fiyatların yüzde 40 ya da ortalama 4 lira artmasını gündeme getirdi. Sigara vergi sistemindeki çarpan, maliyet artışlarının perakende satış fiyatına katlanarak yansımasına sebep olan bir mekanizma. Bu çarpan sebebiyle, güncel vergi oranları dikkate alındığında, nispi vergideki 4 puanlık artış, 11 liralık ortalama fiyatlı bir ürünün vergisini 44 kuruş artırarak, perakende satış fiyatının 4 TL artmasını gerektiriyor. Halihazırda, piyasanın neredeyse tamamında bu nispi vergi artışı sebebiyle yüzde 40’a varan oranda fiyat artırma ihtiyacı bulunuyor. Yüzde 5'lik kesimi olumlu etkiliyor Asgari maktu verginin sıfıra indirilmesi ise bu aşamada piyasanın yüzde 5’inden azını temsil eden çok az sayıda ürünün vergi yükünü azaltacak şekilde olumlu etkiliyor. Çünkü asgari maktu verginin sıfır olması ile birlikte bahsi geçen ürünlerin üzerindeki vergi yükünde 3 puanlık bir düşüş gerçekleşmiş oluyor. Vergi kalkanının kalkması orta dönemde vergi tahsilatını olumsuz etkileyecektir. Bu vergi artışının getirdiği karmaşıklık ile piyasanın; ilave 4 TL’lik vergi dolayısıyla oluşan artışı veya ucuz fiyat kategorisindeki fırsatı nasıl değerlendirecekleri henüz bilinmiyor. 4 TL'lik artış kaçağı arttırabilir Bu düzenlemenin gerektirdiği 4 TL tutarındaki fiyat artışının tek seferde yapılması halinde, son yıllarda “Duman Operasyonları” ile güvenlik güçlerinin büyük oranda gerilettiği kaçak sigaranın yeniden eski seviyelerine yükselmesi riski bulunuyor. 2 puanda 1 milyar liralık kayıp Kaçakçılıktaki artış, Türkiye’nin vergide milyarlarca lira kaybetmesine yol açıyor. Kaçak miktarındaki 1 puanlık artış Hazine’ye 500 milyon TL vergi kaybına neden oluyor. Bir başka anlatımla bu vergi artışının kısa dönemde “iyimser tahminlerle 2 puan artırması” bile 1 milyar lira vergi kaybına yol açacak.