Ramazan Ayında Gıda Güvenliği

Gıdalarımızın kaynağı bitkisel ve hayvansal üretime dayanmaktadır. Hızla artan nüfus yoğunluğu gıdaya olan talebin artması tarımsal üretimde birim alandan daha fazla ürün elde etme isteği ayrıca hastalık ve zararlı organizmalardan kaynaklanan ürün kaybını azaltmak için kimyasal gübreler, hormon ilaçları, pestisitler üreticiler tarafından kullanılmaktadır.

Kimyasal mücadelede kullanılan bitki koruma ürünlerinin, ruhsatlı olması etken maddesi, yasaklı olup olmadığı ve usulüne uygun kullanılması insan çevre ve toprak sağlığı için önemlidir. Kimyasal mücadelede kullanılan pestisitler yüksek öldürme etkisine sahip kimyasallardır kullanırken usulüne uygun (reçeteye uygun) şekilde kullanılmazsa sağlığımız acısından tehlikeli olabilir.

Pestisit kalıntısına maruz kalabiliriz. Gıda Güvenilirliği ile ilgili endişelerimiz her gecen gün artmakta pek çok hastalığın temelinde beslenmenin olduğu konu uzmanları tarafından anlatılmaktadır.
Pestisit kalıntısı; tarımsal ürünlerde ve gıdalarda ürün üzerinde veya içindeki pestisit miktarıdır, pestisit kalıntı miktarı; bitki çeşidi, uygulama dozu ve uygulama sayısı, pestisitin kimyasal yapısı, özellikleri, formülasyonu, son ilaçlama ile hasat arası geçen bekleme süresi, kısacası soframıza gelene kadar geçen süreçte uygulanan tüm işlemlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Bazı pestisitler hayvanların yağ dokularında, kaslarında, beyin, böbrek veya karaciğerinde depolanabilir.

Kümes hayvanları, pestisit uygulanmış bitki veya yemleri yemesiyle de pestisite maruz kalmakta, bu hayvanların kaslarında, yağ dokusunda ve karaciğerinde pestisit birikimi olabilmektedir. Pestisit kalıntısını nasıl azaltabiliriz kısaca değinecek olursak; Yıkamak, pestisit kalıntılarını azaltmada en etkili yöntemlerden biridir fakat kalıntının ürünün neresinde bulunduğu yıkamada çok önemlidir. Pestisit kalıntısı ürünün yüzeyinde ise yıkamak suretiyle temizlenebilirken, sistemik kalıntısı ise, (ürünün dokularında bulunuyorsa), yıkama suyu temizlemede etkili olmamaktadır.
Kabukları soyma kabuk yüzeyinde bulunan pestisit ve İnsektisitlerin büyük çoğunluğu ve fungisitler hasat öncesi veya sonrası doğrudan bitki yüzeyine uygulandığında özellikle sistemik olmayan kontak etkili pestisitler, turunçgil, muz, kavun, karpuz, kivi, ananas gibi meyvelerden kabuğun soyulması ile tamamen temizlenebilir. Fakat elma, domates gibi dış kabuğu ile tüketilen ürünlerde pestisitler kabuktan et kısmına geçtiği için kabuğu soyulduğu zaman bile, kalıntıda azalma daha düşük olmaktadır. Pişirme ve pastörizasyon sırasında uygulanan ısı, pestisitlerin bozulma ve buharlaşma miktarını artırır. Konserve üretimi yıkama, haşlama, kabuk soyma ve pişirme aşamalarını içerdiğinden, bu işlem genelde son üründeki pestisit kalıntı miktarının aşamalı olarak azalmasını sağlar. Konserve işleminin kalıntıya etkisini ortaya koymak amacıyla yapılan araştırmalarda bazı pestisitlerin kalıntı miktarları azalırken bazılarında değişiklik olmadığı araştırmacılar tarafından gözlemlenmiştir.( Holland et al. 1994). Meyveler, kabuk soyma işlemi olmadan kullanıldığında, pestisitlerin yüzeyde bulunması nedeniyle kalıntı miktarı kabuğu soyularak üretilene göre daha yüksek olur. Kurutma işlemi sırasında kullanılan yüksek sıcaklık yüzeydeki kalıntıların buharlaşmasını kolaylaştırır. Dondurarak kurutma ya da vakumla kurutma kalıntı miktarında büyük bir azalmaya neden olmaz.(Hajslova)
Gıda güvenliği sağlığımız için çok önemli mümkün olduğunca tükettiğimiz gıdaların saklama koşullarına temizlik ve hijyen konusunda dikkat etmeliyiz. Gıdaların tüketimi konusunda mübarek ramazan ayında iftar davetlerinde ihtiyacımız olanı tabağımıza almalıyız israftan kaçınmalıyız.

“Ey Ademoğulları, her mescide gidişinizde güzel elbisenizi giyin; yiyin, için fakat israf etmeyin. Çünkü Allah, israf edenleri sevmez.”(A’raf suresi 31.ayet)

Ramazan ayı boyunca yapılan toplu iftar yemek davetlerinde israf etmeyelim. Hayırlı Ramazanlar.