Anadolu'daki 'teleme'nin tarifine 2 bin 750 yıl önce yazılan Homeros'un İlyada Destanı'nda rastlandı
Troya Müze Müdürlüğü tarafından yapılan araştırmalarda Anadolu'da incir sütü ile keçi sütünü mayalayarak elde edilen teleme yoğurdunun tarifine 2 bin 750 yıl önce yazılan Homeros'un İlyada Destanı'nda rastlandı. Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, "Anadolu'daki telemenin tarifinin Homeros'ta yer aldığı bugüne kadar bilinmiyordu. Dolayısıyla bu ilk, yeni bir keşif oldu. Araştırmalar sonucunda incirin sütünde bir nevi bir 'lateks' ve 'fisin' denilen bir madde olduğunu, bu maddenin keçi sütünü kestirdiğini gördük" dedi.
Çanakkale'nin merkeze bağlı Tevfikiye köyü sınırlarında yaşanan ve 10 yıl süren Troya Savaşları'nın anlatıldığı 2 bin 750 yıllık Homeros'un İlyada Destanı'nda Anadolu'daki telemenin tarifine rastlandı. Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, bu tarife Homeros'un İlyada Destanı'nda daha önce rastlanmadığını söyleyerek, bunun destanda yeni bir keşif olduğunu belirtti. Homeros'un İlyada'sında gastronomiye ilişkin araştırmalar yaptıklarını belirten Gölcük, "Çalışma sırasında aslında hiç beklemediğimiz bir keşif yaşadık. İlyada'da savaş tanrısı Ares yaralanıyor ve yarasının ne kadar hızlı iyileştiğini göstermek için örnek veren Homeros, 'Ak sütle incir özü karıştırılır da hani, çarçabuk koyulaşıverir sulu süt, mayalanıverir göz önünde' diyor. Bu satırları okuyunca araştırma başlattık ve Anadolu'da özellikle Yörüklerin Adana, Hatay, Mersin civarlarında yeni sağılmış keçi sütüne incirin sütü damlatarak 5-6 dakika içinde mayalandığını ve yoğurda benzeyen bir ürün ortaya çıktığını, bu ürüne de 'teleme' adı verildiğini gördük" ifadelerini kullandı.
'HOMEROS METNİNİN ANADOLU İLE NASIL KUVVETLİ BİR BAĞI OLDUĞUNU GÖSTERİYOR'
Troya Müze Müdürü Rıdvan Gölcük, Anadolu'daki telemenin tarifinin Homeros'ta yer aldığını, bugüne dek bilinmediğini, bunun bir ilk ve yeni bir keşif olduğunu söyleyerek, "Homeros'un aslında bahsettiği şeyin bugün Anadolu'da 'çoban aşı' ya da 'teleme' olarak bilinen ürünün tarifi olduğunu gördük ve hemen bunu denemeye başladık. Keçi sütü aldık. Keçi sütüne incir sütü damlatarak ya da incirin dalıyla karıştırarak mayalanıp mayalanmadığını görmeye çalıştık ve neredeyse sadece 5 dakika içinde bir mayalanma gerçekleşti. Destanda bahsedilen 2 bin 750 yıllık tarifle bir 'teleme' yaptık. Araştırmalar sonunda incirin sütünde bir nevi bir 'lateks' ve 'fisin' denilen bir madde olduğunu, bu maddenin keçi sütünü kestirdiğini gördük. Teleme ya da Homeros'taki bu tarif batıda hiç bilinmiyor. Yani incirin sütüyle keçi sütünün mayalanabileceği hiç bilinmiyorken, Homeros destanında yer alan telemenin neredeyse 3 bin yıldır devam ediyor olması, Homeros metninin Anadolu ile nasıl kuvvetli bir bağı olduğunu gösteriyor" diye konuştu.
'BELKİ DE ANADOLU'DA TELEMENİN İLK YAPILDIĞI YERLERDEN BİRİ, ÇANAKKALE'
Troya-1 yerleşmesinden itibaren çıkan hayvan buluntularının yüzde 50'sinden fazlasının keçiye ait olduğunu belirten Gölcük, "Troya'da en fazla bulunan hayvan keçi. Gökçeada'da hayvan buluntularının yüzde 75'i keçi. Dolayısıyla bu bölge keçiyi çok iyi tanıyor. Keçi sütünü çok iyi tanıyor. Belki de Anadolu'da telemenin ilk yapıldığı yerlerden biri, Çanakkale. Şimdiki amacımız Homeros'un bu tarifini Anadolu gastronomisinde iyice tanıtmak. Çünkü bu sihir gibi bir şey. Homeros'un bu tarifini, kahramanların yediği bu teleme tarifini Anadolu gastronomisiyle, Türk gastronomisiyle tanıştırmak istiyoruz" dedi.