"Kaldırımlar, Çilekeş Yalnızların Annesi"

“Başını bir gayeye satmış kahraman gibi, Etinle, kemiğinle, sokakların malısın. Kurulup şiltesine bir taht-ı revan gibi, Sonsuz mesafelerin üstünden aşmalısın.” (Necip Fazıl Kısakürek) *** Kaldırım sözcünün yaşamımızda ayrı bir yeri ve önemi bulunduğu kuşkusuzdur.    İşsiz olanlara ya da işsiz kalanlara “kaldırım mühendisi” deriz. Bir de “kaldırım yosmaları ”  vardır. Kaldırımları arşınlamak deyimini de sıkça kullanırız. Namık Kemal annesi ile yolda yürürken düşmüş ve ayağa kalkınca da bir şiir yazmış; “Anasını sattığımın kaldırımı,     Acıttın baldırım.”      Günümüzde kaldırım taşları saldırı aracı olarak da kullanılmaktadır. Örneğin, Protesto eylem ve yürüyüşlerinde taşları sökerek çevre tahrip edilmektedir. Aslında kaldırımlar, Şair Necip Fazıl Kısakürek’in dizeleriyle şiirleşmiştir; “Sokaktayım, kimsesiz bir sokak ortasında; Yürüyorum, arkama bakmadan yürüyorum Yolumun karanlığa saplanan noktasında, Sanki beni bekleyen bir hayal görüyorum. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık; Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar. İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık. Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.   Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi; Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır. Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi; Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır. Bana düşmez can vermek,yumuşak bir kucakta; Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum! Aman, sabah olmasın, bu karanlık sokakta; Bu karanlık sokakta bitmesin yolculuğum! Ne sabahı göreyim, ne sabah görüneyim; Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları! Islak bir yorgan gibi, sımsıkı bürüneyim; Örtün, üstüme örtün, serin karanlıkları. Uzanıverse gövdem, taşlara boydan boya; Alsa buz gibi taşlar alnımdan bu ateşi. Dalıp, sokaklar kadar esrarlı bir kuyuya, Ölse, kaldırımların kara sevdalı eşi.” *** Şiirlerden gerçeğe dönelim; Türk Standartları Enstitüsü (TSE), yaya kaldırımlarının standardını belirledi. Buna  göre, kaldırım yüzeyinde ayağın takılacağı çıkıntılar ve topukların girebileceği delikli yüzeyler bulunmayacak. TSE tarafından yayımlanan "Şehir içi Yollar - Yaya Kaldırımı Koruyucu Engelleri - Tasarım Kuralları" el kitabına göre ideal kaldırımlarda aranacak nitelikler şöyle:

• Elverişsiz koşullarda 3 metreye kadar genişlik inebilir. Ancak 1 metreden az olamaz.
• Kaldırımda yayanın emniyetle yürümesine mâni olacak çiçeklik, taş veya demir gibi her türlü engellerle elektrik direği, trafik işaret direği, ilan levhaları ağaç ve benzeri elemanlar bulunmamalı.
• Kaldırımda bordür taşı üst seviyesi taşıt yolundan en fazla 0.15 metre yükseklikte olmalıdır.
• Yayanın ayağının takılacağı beton ya da demir baba, diğer herhangi bir çıkıntı, bitmiş kaplama taşında topukların girebileceği genişlikteki delikli yüzeyler olmamalıdır.

 AB’ne giriş sürecinde kendine özgü edebiyatı, deyimi hatta folkloru olan kaldırımlara çeki düzen vermek doğaldır. Bir damla: “İkinizin de ne eş ne arkadaşınız var; Sükût gibi münzevî, çığlık gibi hürsünüz. Dünyada taşınacak bir kuru başınız var; Onu da hangi diyar olsa götürürsünüz. --- Sükût gibi yağız atlı süvari koştur atını koştur! Sonunda kabre çıkar bu yolun kıvrımları. Ne kaldırımlar kadar seni anlayan olur, Ne senin anladığın kadar kaldırımları.” (Necip Fazıl Kısakürek)